Mam spłacony kredyt frankowy, czy nadal mogę dochodzić roszczeń wobec banku. Jeśli tak to jakich ? Czy fakt, że umowa została już wykonana pozbawia mnie jakichkolwiek roszczeń wobec banku?

***

Spłacenie kredytu frankowego nie stanowi żadnej przeszkody w skierowaniu roszczenia pieniężnego przeciwko bankowi. W związku z tym, że kredyt został już spłacony, należy skierować powództwo o zapłatę wynikające z nieważności umowy w całości, ewentualnie z częściowej jej bezskuteczności w zakresie klauzuli waloryzacyjnej/indeksacyjnej do CHF.

W ostatnim czasie zapada wiele wyroków sądów powszechnych w których sąd ustala nieważność umowy frankowej. Ustalenie nieważności umowy w sentencji wyroku dotyczy umów które są nadal w toku (kredyt nie został dotychczas spłacony).

Ustalenie nieważności umowy zasadne jest w sentencji wyroku w sytuacji gdy umowa nie została jeszcze w całości wykonana. W takim przypadku bowiem kredytobiorca posiada interes prawny w ustaleniu nieważności (art. 189 kpc) – tak aby rozstrzygnąć definitywnie, czy kredytobiorca nadal ma obwiązek spłacać dalsze raty, a także w celu wykreślenia hipoteki z KW nieruchomości.

W sytuacji spłaconego kredytu konsument nie posiada interesu prawnego w powództwie o ustalenie nieważności umowy. Należy wysunąć dalej idące roszczenie – o zapłatę. Reguły postępowania cywilnego stanowią, że w sytuacji gdy można wysunąć dalej idące roszczenie (o zapłatę), powód nie ma interesu w powództwie o ustalenie. Roszczenie o zapłatę „konsumuje” roszczenie o ustalenie. Powództwo o zapłatę realizuje interes kredytobiorcy i eliminuje interes prawny w powództwie o ustalenie stanu prawnego lub prawa (art. 189 k.p.c.). Interes prawny kredytobiorcy zmierza do prawidłowego rozliczenia świadczeń, który może być realizowany w powództwie o zapłatę. Sąd przesłankowo winien zbadać ważność czynności prawnej, czy też ewentualnie częściową bezskuteczność umowy wynikająca z wyeliminowania klauzul abuzywnych, na podstawie których kredytobiorca świadczył.

W przypadku umów, gdzie kredytobiorca dokonał już spłaty całego kredytu należy wysunąć następująca roszczenia o zapłatę:

Roszczenie o zapłatę powiązane z nieważnością umowy:
- Roszczenie o zapłatę całości wpłaconych kwot od dnia zawarcia umowy (zastosowanie teorii dwóch kondykcji) – kredytobiorca zgłasza roszczenie o zwrot wszystkich kwot wpłaconych od dnia zawarcia umowy, niezależnie czy wpłata ta dotyczyła kapitału, odsetek, czy też innych opłat okołokredytowych jak prowizja, ubezpieczenie niskiego wkładu własnego; przykładowo jeśli kredytobiorca wpłacił od dnia zawarcia umowy do dnia spłaty kredytu kwotę 180 tys. zł – to kwota ta stanowić będzie roszczenie, którego zasądzenia domagać się będzie kredytobiorca,
- Roszczenie o zapłatę kwoty przewyższającej kwotę wypłaconego przez bank kapitału (zastosowanie tzw. teorii salda przez kredytobiorcę; kredytobiorca wnosi o zwrot kwoty która przewyższa otrzymany od banku kapitał: przykładowo, jeśli kredytobiorca otrzymał kredyt w wysokości 100 tys. zł, natomiast wpłacił do banku od dnia zawarcia umowy do dnia całkowitej spłaty kwotę 210 tys. zł, to roszczenie o zapłatę wg teorii salda stanowiłoby kwotę 110 tys. zł);
Ewentualne roszczenie o zapłatę związane z tzw. „odfrankowieniem spłaconego kredytu” – w tym wariancie roszczenie wyliczane jest przy wyeliminowaniu z umowy niedozwolonych postanowień umownych (przede wszystkim takich w których bank przyznał sobie uprawnienie do wyznaczania kursu CHF w oparciu o własne tabele kursowe, nie precyzując w sposób obiektywny sposobu ustalania kursu CHF przez bank), natomiast pozostawieniu w mocy pozostałych postanowień umownych (jak oprocentowanie oparte o LIBOR). W wyniku wyeliminowania postanowień niedozwolonych – a więc przede wszystkim indeksacji/denominacji do waluty CHF, powstanie nadpłata której zapłaty domagać się może kredytobiorca. Na etapie przedsądowym wysokość roszczenia wylicza analityk na podstawie szczegółowego zaświadczenia o spłatach wystawionym przez bank.

Sąd zasądzając roszczenie pieniężne uzasadni, czy zasądzona kwota pieniężna wynika z nieważności umowy w całości, czy też częściowej bezskuteczności w związku z wyeliminowaniem klauzul niedozwolonych CHF. Sama sentencja wyroku dotyczy zasądzenia określonej kwoty pieniężnej. Z motywów rozstrzygnięcia dowiemy się, czy sąd opowiedział się za nieważnością umowy w całości, czy utrzymaniem umowy w mocy w zakresie w jakim nie zawiera postanowień niedozwolonych, a więc po wyeliminowaniu z umowy postanowień odnoszących się do waloryzowania/indeksowania kredytu do CHF.

W celu wyliczenia wysokości roszczeń przeciwko bankowi zalecane jest uzyskanie zaświadczenia z banku o dokonanych spłatach. Zaświadczenie wydawane jest przez bank w terminie około miesiąca od dnia złożenia wniosku.

Przed skierowaniem pozwu warto wysłać do banku wezwanie do zapłaty wyznaczając termin zapłaty. Pozwoli to na sformułowanie roszczenia o zapłatę odsetek związanych z opóźnieniem żądanej przez kredytobiorcę płatności przez bank na rzecz kredytobiorcy .

Korzystnym rozwiązaniem przewidzianym przez ustawodawcę jest wysokość opłaty sądowej, która nie może przewyższać 1.000 zł dla roszczeń przewyższających 20.000 zł (art. 13 a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). W sprawach frankowych w których roszczenia często opiewają na kilkadziesiąt lub kilkaset tysięcy złotych, wysokość takiej opłaty jest zdecydowanie prokonsumenckim rozwiązaniem, biorąc pod uwagę, iż zasadą jest uiszczanie opłaty sądowej w wysokości 5 % od wartości przedmiotu sporu.

Skierowanie roszczenia przeciwko bankowi należy poprzedzić analizą umowy pod kątem zawartych w niej niedozwolonych postanowień umownych. Ocena prawna umowy niezbędna jest przed skierowaniem pozwu do sądu. Umowy frankowe nie są bowiem jednakowe i należy przy każdej umowie przyjąć adekwatną argumentację. Konieczne jest także przeprowadzenie weryfikacji okoliczności towarzyszących zawarciu umowy.

Wniesienie pozwu przerywa bieg terminu przedawnienia roszczenia. Warto zatem sprawnie podjąć czynności w sprawie, aby uniknąć częściowego przedawnienia roszczenia przeciwko bankowi.

KANCELERIA RADCY PRAWNEGO MAŁGORZATY CZARNIK UDZIELA BEZPŁATNEJ PORADY DOTYCZĄCEJ ZAWARTEJ UMOWY FRANKOWEJ W ZAKRESIE:

ANALIZY UMOWY POD KĄTEM ISTNIENIA NIEDOZWOLONYCH POSTANOWIEŃ UMOWNYCH.
OCENY ZASADNOŚCI ZŁOŻENIA POZWU.

Zachęcam do wysłania umowy kredytowej na mail: kontakt@mckancelaria.pl.

Jeśli masz dodatkowe pytania związane z przedstawionym zagadnieniem, zachęcam do przedstawienia problemu w formularzu kontaktowym, mailem na: kontakt@mckancelaria.pl, kom. 692 697 356.

Małgorzata Czarnik
radca prawny